Op donderdag 15 december 2022 zegde VVD fractievoorzitter Carlos Genders het vertrouwen in de coalitie met Lokaal Belangrijk en het CDA op. Belangrijkste reden was ’onvoldoende vertrouwen, daadkracht en ambitie bij het college, nodig om stappen te maken voor Leusden’.
Op 22 december spraken de fractievoorzitters in overleg met Burgemeester Gerlof Bouwmeester en griffier Bert Schouten af dat het College onder voorwaarden van een terughoudende opstelling en een lijst van controversiële onderwerpen aan zou blijven (afspraak a). Bovendien werd afgesproken dat Lokaal Belangrijk en het CDA tot maandag 2 januari 2023 gelegenheid zouden nemen om te overleggen of er interesse van een andere partij of partijen zou zijn om toe te treden tot de huidige coalitie (afspraak b). Mochten Lokaal Belangrijk en het CDA geen partner vinden voor een meerderheid in de raad, dan krijgt GroenLinks-PvdA gelegenheid om een alternatieve coalitie te verkennen (afspraak c). Dit proces moet volgens de afspraken voor 12 januari zijn afgerond en stappen b en c vallen volgens de afspraken onder een ‘verkennende fase’.
Afgesproken is op de Raadsvergadering van 12 januari 2023 na de verkennende fase een duiding van de breuk in het College te laten plaatsvinden, over beide verkenningen te rapporteren en een formateur aan te stellen.
Voorgang na 22 december afspraak b: aanvullen huidige coalitie
In de weken na 22 december hebben Lokaal Belangrijk en het CDA overleg gehad met de CU-SGP en de SP. Zaterdag 31 december heeft Lokaal Belangrijk fractievoorzitter Frank de Wit GroenLinks-PvdA fractievoorzitter Marcel Sturkenboom telefonisch en per app laten weten dat de CU-SGP het overleg de dag ervoor had beëindigd. De SP heeft op dezelfde dag aangegeven geen onderhandelingen te kunnen starten. In zijn app liet Frank de Wit weten dat zijn conclusie was dat “onze [redactie: Lokaal Belangrijk en CDA] inspanningen op dit moment [redactie: cursief geschreven door Frank de Wit] geen zicht geven op een meerderheidscoalitie”.
Voortgang na 22 december afspraak c: verkennen alternatieve coalitie
GroenLinks-PvdA heeft zoals afgesproken als grootste oppositie partij het voortouw gekregen om een samenwerking te verkennen. Wij hebben een aantal dingen geconstateerd. Sinds de uitslag van de verkiezingen in maart 2022 moeten alle fracties wennen aan de nieuwe politieke realiteit. Er was en is geen gelegenheid geweest om goed in te werken en (te) weinig vertrouwen en bereidheid om samen te werken. Alle partijen zijn debet aan de ontstane politieke crisis en hebben de gezamenlijke verantwoordelijkheid om in het belang van (de inwoners van) Leusden, en gezien de wereldwijde, landelijke en lokale crisis met absolute voorrang, voor een verantwoord, stabiel en gedragen lokaal bestuur zorg te dragen.
Onze conclusie is dat (de inwoners van) Leusden snel weer een “constructieve coalitie” met een zo’n breed als mogelijk draagvlak nodig heeft. Er zijn genoeg urgente uitdagingen die snel om actie vragen. Daarvoor is uiteindelijk ook een slagvaardig College nodig met een professionele en daadkrachtige instelling. Een College dat de belangen van (de inwoners van) Leusden begrijpt, kritisch en open blijft en maximaal met de Raad samenwerkt.
Voorstel vervolg in aanloop 12 januari: korte verkenning door 2 externen
Op grond van voorgaande stelt GroenLinks-PvdA voor een verkenning naar een zo’n breed mogelijke bestuurlijk stabiele lokale samenwerking zo snel als mogelijk te laten plaatsvinden en
- te leren en profiteren van de afgelopen periode en ervaringen, en deze verkenning kort en onafhankelijk door twee externe verkenners te laten uitvoeren. Daarvoor zijn in ieder geval beschikbaar Wilma de Boer (oud-wethouder, raadslid Eemnes en kandidaat lid GS Utrecht voor de PvdA) en Pim van den Berg (oud-wethouder en Raadslid Amersfoort, oud gedeputeerde Utrecht voor D66);
- het overleg door de verkenners met alle afzonderlijke fracties waar mogelijk met fractievoorzitter, vertegenwoordigers en ondersteuners gezamenlijk te laten plaatsvinden;
- de informateurs 3 vragen mee te geven die in ieder geval beantwoord dienen te worden:
-
- Welke onderwerpen wilt u door een nieuwe coalitie in ieder geval gerealiseerd zien en waar ziet u dilemma’s?
- Bent u bereid om open in gesprek te gaan over de aanpak van de energietransitie? Wij zijn als fractie GroenLinks-PvdA bereid te bewegen om op een andere manier als Raad gezamenlijk tot een brede dialoog te komen waarin de uitkomsten van onderzoek en toetsing, de opvatting van de inwoners van Leusden en politieke overwegingen samenkomen.
- Ziet u een rol voor uw partij en fractie in een brede constructieve coalitie en zo ja, welke?
- over de stand van zaken zo mogelijk op 12 januari a.s. of zo snel als mogelijk daarna Raad breed te rapporteren.
Dit voorstel hebben wij gemaild aan de burgemeester, de griffie, alle raadsleden en fractievertegenwoordigers. De GroenLinks-PvdA fractie wil deze notitie eerst logischerwijs, en gezien de urgentie met voorrang, bespreken met de Burgemeester, griffier en fractievoorzitters. Vanzelfsprekend zijn wij indien gewenst bereid het voorstel mondeling toe te lichten in de fracties van andere partijen.